AYLİN DEMİRLİ
Terörizm, Psikososyal Etkileri ve Müdahale Modelleri
Öz: Ağırlıklı olarak, örgütlü biçimde, zor ve şiddet gibi araçlara başvurarak kaygı yaratıp bir takım
istekleri kabul ettirmek için gerçekleştirilen bir eylem olarak tanımlanabilecek olan terör eylemlerinin
en önemli amacı toplumsal yapıyı aşındırmaktır. Fiziksel, sosyal ve siyasi koşullara göre şekli, amacı,
yöntemleri ve etkileri değişse de terörün insan hayatına olan etkisi çoğunlukla travmatik olmaktadır.
Teröre doğrudan veya dolaylı olarak maruz kalan bireylerin ve toplumların günlük yaşantılarında,
düşünce sistemlerinde, geleceğe ilişkin beklenti ve umutlarında kalıcı hasarlar oluşabilmektedir. Hem
bireyler hem de toplum zaman zaman doğrudan ama çoğunlukla kitle iletişim araçları ile dolaylı olarak
terör ile tanışmaktadır. Bu çalışmada öncelikli olarak, tanımı konusunda söz birliğine varılamamış
olan terör kavramının ne olduğu ve nasıl anlaşılabileceğine ilişkin tartışmalara yer verilmiştir. Bunun
ardından bireysel ve toplumsal düzlemdeki psikolojik etkileri ilgili literatür bağlamında betimlenmiştir.
Devamında ise bireylerin terör eylemlerine doğrudan veya dolaylı olarak maruz kaldıkları durumlarda
geliştirdikleri savunma mekanizmaları, stres bozuklukları ve müdahale yolları incelenmiştir. Bu bağlamda
yaygın olan iki modelin yöntemleri ile ilgili temel kavram ve gerekçeler incelenmiştir ve bu modellerin
uygulamalarına ilişkin örneklere yer verilmiştir.
Anahtar Sözcükler: terör, travma, psikolojik etkiler, müdahale yöntemleri
Terör yüzyıllardır toplumların ve sistemlerin sorun olarak tanımladığı bir olgu olarak varlığını sürdürmektedir. Ülkemizde de terör gündemden hiç inmeyen, herkesin hayatını bir yönüyle etkileyen bir olgu olarak yıllardır varlığını sürdürmektedir. Bu çalışmanın amacı öncelikle terör olgusunun tanımı ve nedenleri ile teröre yol açan sebepler üzerine yapılan çalışmaları bütünleştirmek, sonrasında terör eylemlerinin toplumlarda ve bireylerde yarattığı psikososyal etkilerin, bu eylemlerin medyada yer alışının terörün fiziksel sınırlarının genişlemesindeki rolünün altını çizmektir. Son olarak ise, müdahale yöntemlerinden kısaca bahsedilecek ve dünyada geliştirilen ve kullanılan bazı farklı müdahale modelleri karşılaştırılacaktır.